เกร็ดการเงินระหว่างประเทศ

ปริมาณการค้าระหว่างประเทศของกัมพูชาที่คาดการณ์ว่าจะเพิ่มขึ้นจากระดับ 19.2 พันล้านดอลลาร์สหรัฐในปี 2559 เป็น 49.85 พันล้านดอลลาร์สหรัฐในปี 2568 (ข้อมูลจาก World Bank และ JICA) ขยายตัวเฉลี่ย 3.4% ต่อปี ทำให้กัมพูชาอาจเผชิญข้อจำกัดจากความไม่พร้อมของระบบขนส่งในประเทศ โดยดัชนีชี้วัดประสิทธิภาพด้านโลจิสติกส์ (Logistics Performance Index : LPI) ของธนาคารโลกในปี 2561 จัดให้กัมพูชาอยู่ในอันดับที่ 98 จากการจัดอันดับทั้งหมด 160 ประเทศ เกือบรั้งท้ายในกลุ่มประเทศ CLMVT และในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา อันดับของกัมพูชาลดลงเป็นลำดับบ่งชี้ถึงประสิทธิภาพด้านโลจิสติกส์ที่ลดลงและสะท้อนให้เห็นความจำเป็นในการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานและระบบโลจิสติกส์ของกัมพูชาอย่างมีนัยสำคัญ

เปิดร่างแผนแม่บทโลจิสติกส์…เสริมศักยภาพ 3 ระเบียงเศรษฐกิจสำคัญของกัมพูชา

            ปัจจุบันกัมพูชาอยู่ระหว่างเตรียมเสนอร่างแผนแม่บทโลจิสติกส์ (National Logistics Master Plan 2025) เพื่อให้รัฐมนตรีกระทรวงโยธาธิการและคมนาคม (Ministry of Public Works and Transport) อนุมัติ ซึ่งแผนแม่บทดังกล่าวมีวัตถุประสงค์ที่จะเพิ่มประสิทธิภาพด้านโลจิสติกส์ของกัมพูชาผ่านการพัฒนาด้านโครงสร้างพื้นฐาน การขนส่ง และระบบโลจิสติกส์ ทั้งนี้ สำหรับแผนโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญภายใต้แผนแม่บทนี้จะมุ่งเน้นพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน 3 ระเบียงเศรษฐกิจที่เชื่อมโยงกับการขนส่งสินค้าระหว่างประเทศ ได้แก่ 1) กรุงพนมเปญ–ท่าเรือสีหนุวิลล์ (เชื่อมอ่าวไทยและทะเลจีนใต้)  2) กรุงพนมเปญ–ปอยเปต (ติดชายแดนไทย) และ 3) กรุงพนมเปญ–บาเว็ต (ติดชายแดนเวียดนาม) ซึ่งการขนส่งสินค้าผ่านระเบียงเศรษฐกิจดังกล่าวคิดเป็นสัดส่วนรวมกันถึงราว 90% ของการขนส่งสินค้าทั้งหมดในกัมพูชา

ทั้งนี้ แผนแม่บทดังกล่าวจะเชื่อมต่อโครงการที่อยู่ระหว่างดำเนินการก่อสร้างกับโครงการใหม่ โดยโครงการก่อสร้างที่สำคัญของ 3 ระเบียง                 เศรษฐกิจสำคัญของกัมพูชา มีดังนี้

            นอกจากการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานของ 3 ระเบียงเศรษฐกิจ ภายใต้ร่างแผนแม่บทโลจิสติกส์ยังมีโครงการที่จะช่วยเสริมประสิทธิภาพด้านโลจิสติกส์ อาทิ 1) การจัดตั้ง Logistics Complex ในกรุงพนมเปญและ  จ.พระสีหนุ เพื่อเป็นศูนย์กลางการให้บริการขนส่งและโลจิสติกส์ในหลากหลายรูปแบบรองรับการใช้บริการด้านโลจิสติกส์ที่จะเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะบริเวณท่าเรือสีหนุวิลล์ที่ปัจจุบันอยู่ระหว่างดำเนินการปรับปรุงท่าเรือเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการขนถ่ายสินค้าอีกราว 450,000 TEUs ภายในปี 2566 และ 2) การพัฒนาบริการศุลกากรรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ โดยการนำเทคโนโลยีระบบ Electronic Data Interchange (EDI) มาใช้กับท่าเรือสีหนุวิลล์และท่าเรือพนมเปญ เพื่อพัฒนาบริการศุลกากรจากระบบเอกสารที่ใช้กระดาษมาเป็นระบบเอกสารในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์เพื่อช่วยจัดการข้อมูลให้เป็นระบบเดียวกันและเป็นมาตรฐานสากล คาดว่าจะเริ่มใช้งานได้ภายในปี 2564 นอกจากนี้ กัมพูชายังมีแผนปรับปรุงประสิทธิภาพการตรวจสอบสินค้าบริเวณด่านชายแดนสำคัญ คือ ด่านปอยเปตและด่านบาเว็ต ด้วยการนำเทคโนโลยีสารสนเทศมาประยุกต์ใช้ให้มากขึ้น ซึ่งจะช่วยอำนวยความสะดวกแก่การค้าชายแดนบริเวณดังกล่าว

แผนแม่บทด้านโลจิสติกส์คาดว่าจะมีส่วนสนับสนุนการส่งออกของไทยและผู้ประกอบการไทยในกัมพูชา ดังนี้

1. 1 ช่วยสนับสนุนการค้าระหว่างไทยกับกัมพูชา ปัจจุบันเส้นทางระเบียงเศรษฐกิจกรุงพนมเปญ-ปอยเปต ผ่านเส้นทางหมายเลข 5 เป็นเส้นทางขนส่งสินค้าหลักระหว่างกันของจังหวัดในภาคตะวันออกของไทยและกรุงพนมเปญ รวมถึงพื้นที่โดยรอบ ทั้งนี้ แผนปรับปรุงเส้นทางดังกล่าวทั้งการขยายถนนและการสร้างถนนเลี่ยงเมือง คาดว่าจะช่วยให้การขนส่งสินค้าทำได้รวดเร็วยิ่งขึ้นในอนาคตจากปัจจุบันที่ใช้ระยะเวลาในการขนส่งราว 12-15 ชั่วโมง ซึ่งสินค้าที่ได้รับประโยชน์จะมีรูปแบบที่แตกต่างกัน โดยสินค้าไทยที่ขนส่งมากัมพูชาผ่านเส้นทางดังกล่าว อาทิ เครื่องดื่มชูกำลัง ยานยนต์และส่วนประกอบ เครื่องจักรกลการเกษตร ปูนซีเมนต์และวัสดุก่อสร้าง และผ้าผืน จะได้รับประโยชน์จากการผ่อนคลายการจราจรที่หนาแน่นของเส้นทางดังกล่าวและความแออัดของการตรวจปล่อยสินค้าบริเวณด่าน ขณะที่สินค้ากัมพูชาที่ขนส่งมาไทย ซึ่งเป็นของสดราว 1 ใน 3 ของมูลค่าการค้าชายแดนทั้งหมด จะสามารถรักษาคุณภาพสินค้าไว้ได้ดีขึ้น

 2 ช่วยสนับสนุนการส่งออกสินค้าของผู้ประกอบการไทยในกัมพูชา โดยการพัฒนาเส้นทาง

2. กรุงพนมเปญ-ท่าเรือสีหนุวิลล์ และการนำระบบ EDI มาใช้ที่ท่าเรือพนมเปญและท่าเรือสีหนุวิลล์ จะอำนวยความสะดวกให้การส่งออกสินค้าจากกัมพูชาไปต่างประเทศทำได้รวดเร็วยิ่งขึ้นจากปัจจุบันที่เส้นทางดังกล่าวเผชิญปัญหาการจราจรหนาแน่นเนื่องจากเป็นทั้งเส้นทางไปเมืองท่องเที่ยวและเป็นเส้นทางขนส่งสินค้าที่สำคัญ ทำให้ใช้ระยะเวลาในการเดินทางราว 5-6 ชั่วโมง ซึ่งค่อนข้างนานเมื่อเทียบกับระยะทางราว 230 กิโลเมตร ทั้งนี้ ปัจจุบันท่าเรือสีหนุวิลล์เป็นประตูการส่งออกเสื้อผ้าสำเร็จรูป และข้าว ซึ่งเป็นสินค้าส่งออกสำคัญของกัมพูชา
3. 3 ช่วยลดต้นทุนด้านโลจิสติกส์ของกัมพูชาที่อยู่ในระดับค่อนข้างสูงในปัจจุบัน โดยจากการศึกษาของ World Bank พบว่าสัดส่วนต้นทุนโลจิสติกส์ต่อยอดขายของกัมพูชาอยู่ที่ 20.5% สูงกว่าเวียดนาม (16.3%) และไทย (11.1%) ทั้งนี้ ต้นทุนโลจิสติกส์ที่ลดลงจะมีส่วนช่วยในการกำหนดราคาขายสินค้าเพื่อแข่งขันในตลาดกัมพูชาได้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

ทั้งนี้ การพัฒนาโลจิสติกส์ของกัมพูชาจะมีส่วนช่วยเพิ่มความขีดความสามารถในการแข่งขันของกัมพูชาและเพิ่มความน่าสนใจในการดึงดูดเม็ดเงินลงทุนจากต่างประเทศ จึงนับเป็นโอกาสอันดีสำหรับผู้ประกอบการไทยที่จะใช้ประโยชน์จากการพัฒนาดังกล่าว โดยเฉพาะการขยายมูลค่าการค้ากับกัมพูชาผ่านช่องทางการค้าชายแดนบริเวณด่านอรัญประเทศ-ปอยเปต ซึ่งเป็นประตูการค้าที่มีศักยภาพสูงระหว่างไทยและกัมพูชา โดยมีสัดส่วนมูลค่าการค้าราว 60% ของมูลค่าการค้าชายแดนระหว่างทั้งสองประเทศ ไปจนถึงการขยายการลงทุนไปยังกัมพูชามากขึ้นทั้งเพื่อตอบสนองความต้องการใช้ของกัมพูชาเองหรือเพื่อใช้เป็นฐานการผลิตเพื่อส่งออกไปยังต่างประเทศ